ایران و ایتالیا دو کشور پیشرو در زمینه همکاری‌های تجاری و اقتصادی هستند. هر چند شاید ایتالیا همانند فرانسه یا آلمان دارای نفوذ سیاسی گسترده نباشد، اما این کشور نقش بسیار قابل توجهی در تاسیس و ادامه فعالیت بسیاری از صنایع می‌تواند داشته باشد. در همین راستا رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ایتالیا اظهار می‌کند در ابتدای تحریم‌های آمریکا سطح مبادلات تجاری با ایتالیا حدودا به یک میلیارد و ۲۰ میلیون یورو کاهش یافت، اما اکنون با گذشت زمان وضعیت تجاری دو کشور در حال بهبود است. احمد پورفلاح در این زمینه می‌گوید: اگر بگوییم تحریم‌ها هیچ مشکلی ایجاد نکرده است حرف نادرستی است. قطعا تحریم در این سطح گسترده بی‌تاثیر نیست؛ اما ایتالیا از معدود کشورهای اروپایی است که همواره تلاش کرده ارتباط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود را با ایران حفظ کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص چشم‌انداز مراودات و تعاملات تجاری ایران و ایتالیا سراغ احمد پورفلاح، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ایتالیا رفتیم.
ترمیم روابط تجاری ایران و ایتالیا در گذر زمان
ارزیابی شما از چشم‌انداز مراودات و تعاملات تجاری ایران و ایتالیا چیست؟
ایتالیا همواره یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران بوده است. در سال ۲۰۱۱ میلادی حجم معاملات تجاری دو کشور از مرز تاریخی ۷ میلیارد یورو گذشت، ولی پس از وضع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به یک میلیارد و ۲۰ میلیون یورو سقوط کرد که مهم‌ترین عامل این سقوط که بیشتر شامل دارو و مواد غذایی بوده است، حذف نفت صادراتی است. در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ حداکثر حجم معاملات به یک میلیارد دلار رسیده است ولی با ارزیابی رفتار منطقی تجار ایتالیایی و علاقه‌مندی آنها به ارتباط با بنگاه‌های ایرانی و همچنین تمایل صاحبان صنایع و بازرگانان به همکاری با ایتالیایی‌ها، برقراری ارتباط مجدد و در سطح بالا پس از رفع تحریم‌ها قطعی به نظر می‌رسد.
اتاق مشترک ایران و ایتالیا برای افزایش سهم تجارت بین ایران و ایتالیا و تسهیل روابط تجاری چه اقداماتی انجام داده است و چه برنامه‌هایی دارد؟
اتاق ایران-ایتالیا در روزهای ۵ تا ۸ آذرماه ۱۳۹۸ و قبل از اعلام رسمی شیوع ویروس کرونا، آخرین هیات بزرگ تجاری خود را به ایتالیا شهر میلان اعزام کرد و تجار ایرانی در جلسه B۲B شرکت کردند و با بیش از ۶۰ شرکت ایتالیایی به ملاقات و گفت‌وگو پرداختند. در شرایط شیوع ویروس کرونا اتاق همواره به‌عنوان محل امن و معتمد تجار در کشور به ارائه خدمات خود پرداخته و در همین ارتباط در تاریخ ۲۹ تیرماه ۱۴۰۰، ۶۰ تن از اعضای دو اتاق به معرفی توانمندی‌ها و علاقه‌مندی‌های خود پرداختند و در تاریخ ۶ مردادماه ۱۴۰۰ این ۶۰ تن در جلسات B۲B با همتایان خود شرکت کردند. به‌رغم سایه سنگین تحریم‌ها و سونامی کووید-۱۹ اتاق ایران و ایتالیا با همکاری خواهرخوانده خود سعی در تبادل اطلاعات و زنده نگاه‌داشتن ارتباطات بین فعالان اقتصادی دو کشور کرده است.
تبادلات تجاری بین ایران و ایتالیا بیشتر در چه زمینه‌ها و حوزه‌های اقتصادی است؟ چه کالایی بین دو کشور تبادل می‌شود؟
ایتالیا به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شرکای تجاری ایران در اتحادیه اروپا به دلیل حضور قدرتمند خود در پایه‌ریزی زیرساخت بسیاری از صنایع ایران همچون نفت، پتروشیمی، فولاد، لوازم‌خانگی، انواع ماشین‌آلات نساجی، تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی و همچنین کاشی و سرامیک نقش بسزایی داشته و همواره روابط نزدیکی میان دست‌اندرکاران این صنایع در ایران و ایتالیا برقرار بوده است. صادرات ایران به ایتالیا اقلامی چون خشکبار، گیاهان و مواد اولیه دارویی، زعفران، چرم و پوست و سالامبور را تشکیل داده است.
چه مشکلاتی در زمینه تعاملات تجاری بین تجار دو کشور وجود دارد؟
در حال حاضر بدیهی است که به علت وضع تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و اضافه شدن محدودیت‌های ناشی از کرونا امکان فعالیت گسترده ایران با سایر کشورها ازجمله ایتالیا که سالیان زیادی شریک اول تجاری ایران بوده وجود نداشته است و حجم معاملات بین دو کشور به علت موانع موجود به حداقل رسیده است. مهم‌ترین عامل کاهش این ارتباطات ناشی از عدم همکاری بانک‌های اروپایی با بازرگانان ایرانی تحت تاثیر تحریم‌های همه‌جانبه و همچنین عدم پذیرش برخی لوایح FATF از سوی ایران است.
تجار ایرانی از امنیت و تضمین کافی برای حصول مطالبات خود از طرف‌های تجاری برخوردار هستند؟
روابط تجار ایرانی و ایتالیایی به سال‌های بسیار دور بازمی‌گردد و حجم پر‌شماری از این معاملات بر اساس اعتماد متقابل صورت می‌پذیرد البته طی دهه گذشته با پایبندی به قوانین بین‌المللی قراردادها به‌صورت استاندارد مکتوب می‌شود و مشکلات مالی و حقوقی به‌ندرت رخ می‌دهد که در صورت بروز این‌گونه مشکلات اتاق ایران و ایتالیا با استفاده از اعتبار خود و همچنین همکاری با وکلا و مشاوران حرفه‌ای بین‌المللی و همکاری اتاق متقابل در رم (اتاق ایتالیا-ایران) به حل اختلافات کمک‌های موثری کرده است.
در صورت بروز مشکلاتی از قبیل عدم پرداخت هزینه کالا و محصولات از سوی تجار ایتالیایی، اتاق مشترک بازرگانی برای رفع این مشکلات و بازپرداخت مطالبات و رسیدگی به این امور، توانایی اجرایی دارد و می‌تواند در رفع این موانع و چالش‌ها، راهگشا باشد؟
همان‌گونه که ذکر شد بروز مشکلات جدی که یکی از طرفین کاملا عهد و پیمان خود را نقض کند به‌ندرت رخ می‌دهد، ولی در چنین مواردی اکثرا با همکاری همتای ایتالیایی خود و با بهره‌گیری از مشاوری امین به حل اختلافات پرداخته است.
هدف‌گذاری برای ارتقای سطح روابط تجاری دو کشور چگونه است و اتاق مشترک چه اهدافی در این زمینه دارد؟
در وهله اول به نظر می‌رسد که با صادرات نفت حجم معاملات دو کشور افزایش خواهد یافت و سپس با عادی شدن روابط و کمرنگ شدن کرونا مجددا سایر اقلام بین بازرگانان و صاحبان صنایع دو کشور مبادله خواهد شد و میزان مبادلات به سطح قبلی خود بازگردد. بی‌تردید در شرایط پیش رو شکل ارتباطات و صادرات و واردات با تغییر محسوسی روبه‌رو خواهد شد. رشته‌های استارت‌آپی فضای قابل‌توجهی را اشغال خواهند کرد و مقوله سرمایه‌گذاری در ایران به‌جای واردات محصول ساخته‌شده بیشتر موردنظر خواهد بود. بحث آموزش نیروی کار و انتقال تجربه است. در مورد صنعت گردشگری، ایتالیایی‌ها در این زمینه صاحب‌نام هستند و همچنین کسب تجربه راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی و صنایع کوچک و متوسط که ایتالیایی‌ها به آن شهره هستند، از دیگر اهداف است، کشور ما نیز در تولید دانش و علم در جایگاه بسیار خوبی در جهان قرار دارد و به همین دلیل به نظر می‌رسد که در کشور ضمن دستیابی به جایگاه مبادلاتی قبلی خود با تکیه بر علوم پیشرفته، بسیار سریع‌تر از گذشته به رکوردهای بالاتر دست خواهیم یافت.
در خصوص دیدارتان با همتای ایتالیایی توضیح دهید و این دیدار منجر به چه تفاهمات و دستاوردهایی شد؟
با توجه به اینکه زنده‌یاد الساندرلو که سال‌های زیادی سکاندار ریاست اتاق ایتالیا-ایران بودند علاقه و تعصب زیادی نسبت به گسترش روابط دو کشور داشتند، همواره دو اتاق تعاملات نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند، اینک که زامپینی مدیری باتجربه عهده‌دار این مسوولیت شدند پیش‌بینی می‌کنم که همکاری‌های مفید و موثر بیشتری بین دو اتاق در آینده نزدیک داشته باشیم. در هفته اول مهرماه بین روسای دو اتاق در تهران دیدارهایی صورت گرفت که به توافقات ارزنده‌ای شامل بالا بردن سطح همکاری‌ها و همراهی‌های دو اتاق، تمرکز بر نقاط قوت اقتصادی اعضای دو اتاق و تلاش برای گسترش روابط آنان، بررسی راهکارهایی به‌منظور ارائه خدمات بیشتر، طراحی راهکارهای جدید برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک اعضای علاقه‌مند در اتاق، تبادل بیشتر و سریع‌تر اطلاعات بازرگانی و صنعتی بین دو اتاق، آمادگی برای ارتباطات بیشتر پس از رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران و بی‌رنگ شدن کرونا به‌ویژه در اعزام و جذب هیات‌های اقتصادی بین دو کشور و رایزنی‌های بیشتر در سطوح بالای اقتصادی و تجاری با مسوولان و متصدیان در کشور برای افزایش و گسترش هرچه بیشتر سطح روابط منجر شد.
