نویسنده: داریو گرچی
وکیل دادگستری در ایتالیا
در تاریخ ۱۲ مارس ۲۰۲۵، ایالات متحده به‌طور رسمی تعرفه‌هایی را بر فولاد، آلومینیوم، و دامنه وسیعی از کالاهایی که حاوی این مواد هستند بازگرداند؛ این اقدام، صادرات اتحادیه اروپا و چند کشور دیگر را هدف قرار داده است. البته این تعرفه‌ها جدید نیستند – بلکه ادامه محدودیت‌های تجاری‌ای هستند که در دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ وضع شده بودند و اکنون یک گام جلوتر رفته‌اند. در واکنش به این موضوع، کمیسیون اروپا به‌سرعت مجموعه‌ای از اقدامات مقابله‌ای را آغاز کرده تا از کسب‌وکارها، کارگران و مصرف‌کنندگان اروپایی در برابر پیامدهای آن محافظت کند.
دور جدید تعرفه‌های آمریکا سه تغییر اصلی دارد:
- بازگشت تعرفه‌های ماده ۲۳۲ سال ۲۰۱۸ بر طیف وسیعی از محصولات فولادی و آلومینیومی –(محصولات نیمه‌ساخته و نهایی) مثل لوله، سیم و ورق آلومینیومی.
- افزایش تعرفه آلومینیوم – از ۱۰٪ به ۲۵٪.
- دامنه تعرفه‌ها گسترده‌تر از همیشه است: این قوانین شامل اقلام خانگی (مثل ظروف آشپزی و قاب پنجره‌ها) و حتی محصولات فلزی مانند ماشین‌آلات، مبلمان و تجهیزات ورزشی هم می‌شود.
در مجموع، این اقدام حدود ۲۶ میلیارد یورو از صادرات اتحادیه اروپا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد – رقمی ۵٪ از کل صادرات اتحادیه به آمریکا و برای واردکنندگان آمریکایی، این یعنی ۶ میلیارد یورو هزینه اضافی بابت پرداخت عوارض.
ایتالیا
سال گذشته، ایتالیا بزرگ‌ترین صادرکننده اتحادیه اروپا به آمریکا در زمینه غذا، مد، مبلمان، محصولات فلزی، جواهرات و عینک بود. بازار آمریکا یکی از بازارهای کلیدی برای صادرات ایتالیا به‌شمار می‌آید، به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسطی که نمی‌توانند به‌راحتی محصولاتی تولیدی را در سطح بین‌المللی به فروش برسانند و بیشتر در سطح منطقه‌ای فعالیت دارند، به شمار می آید.
با وضع تعرفه‌های جدید آمریکا، بخش‌هایی که بیشترین آسیب را خواهند دید عبارتند از داروسازی، مد، مواد غذایی و ماشین‌آلات صنعتی. کنفدراسیون صنعت ایتالیا (Confindustria)، پیش از اعلام رسمی تعرفه‌ها، پیش‌بینی تولید ناخالص داخلی ۲۰۲۵ را از ۱.۲٪ (پیش‌بینی دولت) به ۰.۶٪ کاهش داده بود. اگر تنش‌ها تشدید شوند، رشد اقتصادی می‌تواند در سال ۲۰۲۵ به ۰.۲٪ و در سال ۲۰۲۶ به ۰.۳٪ برسد.
به دنبال وضع تعرفه ها پیش‌بینی شده که شرکت‌های کوچک و متوسط ایتالیایی در بخش غذا و نوشیدنی بیشترین آسیب را از این اقدام ببینند. پنیر، گوشت‌های فرآوری‌شده، پاستا و اقلام مد از جمله محصولات تحت تاثیر افزایش قیمت‌ها هستند. به گفته Coldiretti، قیمت مواد غذایی محلی ایتالیایی برای مصرف‌کنندگان آمریکایی می‌تواند تا ۱.۶ میلیارد یورو افزایش یابد، که این امر به کاهش فروش منجر شده و به تولیدکنندگان ایتالیایی آسیب می‌زند؛ زیرا یافتن بازارهای جایگزین آسان نیست.
تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که صادرات ایتالیا ممکن است ۲.۸٪ و واردات ۳.۳٪ کاهش یابد. این کاهش مبادلات تجاری به کسب‌وکارها و کارگران ضربه می‌زند، موجب کاهش درآمد خانوار و سطح رفاه کلی تا 5% می‌شود درآمد خانوار و سطح رفاه کلی ممکن است تا ۵٪ کاهش پیدا کند
افزایش قیمت کالاهای وارداتی و کاهش رقابت‌پذیری. وضع تعرفه‌ها فقط صادرات را هدف قرار نمی‌دهند – بلکه واردات از آمریکا را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. فناوری، ماشین‌آلات صنعتی و مواد اولیه آمریکایی گران‌تر از جمله اقلام آسیب‌پذیر خواهند بود.
واکنش اتحادیه اروپا
در پی وضع تعرفه‌ها اتحادیه اروپا رویکردی دوگانه را در پیش گرفته است:
- بازگرداندن تعرفه‌های قبلی: از اول آوریل ۲۰۲۵، اتحادیه اروپا اقدامات متقابل سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ را دوباره اجرایی می‌کند – به این معنا که تعرفه‌های جدیدی بر دامنه‌ای از محصولات آمریکایی اعمال خواهد شد، از جمله برندهای مشهوری مثل موتورسیکلت‌های Harley-Davidson، ویسکی و قایق‌ها.
- اجرای اقدامات جدید: با توجه به گستردگی تعرفه‌های آمریکا، اتحادیه اروپا قصد دارد تعرفه‌های تکمیلی‌ای بر حدود ۱۸ میلیارد یورو از کالاهای آمریکایی اعمال کند. این تعرفه‌ها در کنار تعرفه‌های قبلی بوده و هدف آن‌ها تطابق با مقیاس محدودیت‌های آمریکا است.
برای اخذ تصمیم درست در مقابل تعرفه‌های آمریکا، اتحادیه اروپا فرایند مشورتی‌ای را از تاریخ ۱۲ مارس آغاز کرده است. طی دو هفته، ذینفعان اروپایی می‌توانند درباره محصولاتی که باید هدف قرار گیرند نظر بدهند (که شامل کالاهای صنعتی مانند فولاد، منسوجات و لوازم خانگی و همچنین صادرات محصولات کشاورزی کلیدی-گوشت گاو، مرغ، لبنیات و سبزیجات-) در دستور کار قرار دارند و تصمیم نهایی پس از مشورت با کشورهای عضو تا اواسط آوریل اعلام خواهد شد.
نتیجه‌گیری
ایالات متحده تعرفه‌هایی را بر فولاد، آلومینیوم و دامنه وسیع‌تری از محصولات اتحادیه اروپا بازگردانده است و اتحادیه اروپا نیز با ترکیبی از اقدامات متقابل قدیمی و جدید واکنش نشان می‌دهد.
این اقدامات تأثیر زیادی بر کسب‌وکارهای اروپایی، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند تولید، مهندسی و کالاهای مصرفی دارد. شرکت‌های ایتالیایی به‌طور خاص در زمینه صنایعی همچون ماشین‌آلات، مبلمان و ظروف آشپزی که با افزایش هزینه‌ها و کاهش تقاضا در بازار آمریکا مواجه‌اند، تحت فشار هستند. هدف اتحادیه اروپا از این واکنش، حمایت از کسب‌وکارهای اروپایی، از جمله ایتالیایی‌ها، و حفظ تعادل منصفانه تجاری است.
